Cukrzyca typu 1 występuje u 5-10% zdiagnozowanych przypadków cukrzycy, pozostała reszta to chorzy z cukrzycą typu 2. Ilość insuliny, którą wydziela organizm osoby z cukrzycą typu 2 może kształtować się na poziomie prawidłowym, zbyt niskim, lub zbyt wysokim. Najczęściej jednak dochodzi do nadmiernie wysokiego stężenia insuliny we krwi (hiperinsulinomii), co powiązane jest z współistniejącą otyłością (typu brzusznego) i zespołem X (metabolicznym).Insulinooporność tkanek, związana z tym, iż organizm nie potrafi prawidłowo "użytkować" wydzielanej insuliny, prowadzi w efekcie do hiperinsulinomii i hiperglikemii. Chory powinien dążyć do utrzymania wskaźników glikemii przybliżonych do wartości prawidłowych, a dodatkowo także kontrolować stężenie cholesterolu, jego "dobrej" frakcji HDL i "złej" LDL, triglicerydów oraz wartości ciśnienia tętniczego krwi.
Bardzo ważne jest więc zastosowanie odpowiedniej dietoterapii, jako formy leczenia niefarmakologicznego. Jej zadaniem będzie przeciwdziałanie powikłaniom wynikających z nieleczonej cukrzycy, zapobieganie chorobom układu sercowo-naczyniowego (miażdżyca, nadciśnienie) oraz zmniejszenie nadmiernej masy ciała.
Wskaźniki kontroli cukrzycy:
- Dobrym wskaźnikiem do kontroli cukrzycy jest stężenie hemoglobiny glikowanej - HbA1c. Wartość HbA1c zależy od utrzymujących się stanów hiperglikemii poposiłkowej oraz nasilenia hiperglikemii na czczo. Wskaźnik hemoglobiny glikowanej pozwala na odzwierciedlenie średnich stężeń glukozy we krwi w ciągu ostatnich 120 dni. Należy dążyć, aby stężenie HbA1c oscylowało w granicach 6,5 %.
- Ważna jest także samodzielna kontrola glikemii za pomocą indywidualnych glukometrów, które pozwalają na regularne monitorowanie stężeń glukozy we krwi. Celem jest uzyskanie poziomu glikemii na poziomie 70 - 140 mg/dl, z wyższymi wartościami dla glikemii poposiłkowej. Badania wykazały, że stosowanie samodzielnej kontroli glikemii u osób z cukrzycą typu 2 pozwoliło znacznie zmniejszyć ryzyko powikłań oraz śmiertelność związaną z tą chorobą. Dzięki temu, że poznamy odpowiedź glikemiczną organizmu na poszczególne rodzaje posiłków czy pokarmów, możliwe będzie dostosowanie odpowiedniej dietoterapii, która okaże się pomocna w uzyskaniu prawidłowych wskaźników kontroli cukrzycy.
Najlepiej jeśli po spożytym posiłku obserwuje się wzrost stężenia glukozy we krwi o około 50 mg/dl. Tak więc przykładowo, przy poziomie cukru we krwi wynoszącym na czczo 100 mg/dl, najlepiej dążyć do utrzymania jego stężenia na poziomie 150 mg/dl przez okres 1-2 h po spożytym posiłku. Jeśli odpowiedź glikemiczna jest wyższa, oznacza to, że posiłek nie został prawidłowo zbilansowany i zawiera zbyt dużą ilość węglowodanów.
Do czynników zwiększających ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2, z punktu widzenia żywieniowego, zaliczają się przede wszystkim:
|
Jak powinna wyglądać dieta chorego na cukrzycę typu II?
Dietoterapia chorych na cukrzycę powinna przede wszystkim skupić się na odpowiedniej podaży węglowodanów, ponieważ to one odgrywają zasadniczą rolę. Pomocne w dostosowaniu ich ilości do potrzeb chorego mogą okazać się następujące wskaźniki: indeks glikemiczny produktów, ładunek glikemiczny produktów oraz wymienniki węglowodanowe.
Indeks Glikemiczny (IG) mierzy szybkość trawienia danego produktu i tempo podwyższania poziomu glukozy (cukru) we krwi po jego spożyciu.
Szybkie wchłanianie węglowodanów po posiłku o wysokim indeksie glikemicznym (IG) przyczynia się do szybkiego wzrostu stężenia glukozy we krwi, a to z kolei indukuje zwiększone wydzielanie insuliny. Dieta obfitująca w węglowodany o wysokim indeksie glikemicznym zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 (rozwój insulinooporności) oraz chorób sercowo-naczyniowych.
Ocet jabłkowy na odchudzanie - co warto wiedzieć?
Najlepiej wybierać następujące produkty:
- świeże owoce i warzywa
- niskoprzetworzone (makaron pełnoziarnisty, ryż brązowy, ryż dziki, chleb graham, chleb wieloziarnisty, kasza jaglana, kasza gryczana, płatki owsiane, otręby owsiane)
- mleczne o obniżonej zawartości cukru i tłuszczu (jogurt naturalny, kefir, maślanka, mleko 0,5-1,5 % tłuszczu)
Warto zaznaczyć także, iż bardzo ważnym elementem jest odpowiednia obróbka technologiczna. Procesy takie jak: gotowanie, rozdrabnianie, mielenie, miksowanie wpływają na wartość wskaźnika IG, podwyższając go. Im bardziej produkt został przetworzony, tym wyższa jest wartość wskaźnika IG.
Ładunek glikemiczny (ŁG) określa odpowiedź glikemiczną (wzrost stężenia glukozy we krwi) po spożyciu danej porcji produktów spożywczych. Uwzględnia zarówno indeks glikemiczny produktów wchodzących w skład posiłku, jak i ilość węglowodanów w danej porcji.
Im większa jego wartość, tym większy wzrost poziomu glukozy we krwi, a tym samym zwiększona odpowiedź insulinowa na spożyte produkty spożywcze, wchodzące w skład posiłku. Ładunek glikemiczny całodziennego jadłospisu powinien wynosić poniżej 80 (ładunek glikemiczny powyżej 120 określa się jako zbyt wysoki). Wysoki ładunek glikemiczny może być efektem spożycia małej ilości wysokowęglowodanowego posiłku/produktu o wysokim indeksie glikemicznym (np. drożdżówka) lub większej ilości posiłku/produktu o niskim indeksie glikemicznym (np. makaron). Powyższe przykłady prowadzą do szybkiego wzrostu stężenia glukozy i insuliny we krwi.
Spożycie mniejszej porcji posiłku/produktu niskowęglowodanowego o wysokim indeksie glikemicznym (np. arbuz) lub większej ilości posiłku/produktu o niskim indeksie glikemicznym (np. pomidor) daje niski ładunek glikemiczny. Efektem jest mniejszy i stopniowy wzrost stężenia glukozy we krwi. Ogólnie przyjmuje się, że produkty/posiłki przyjmujące niską wartość ŁG oscylują w przedziale 0-10, średnią wartość ŁG między 11-19, a wysoką wartość ŁG powyżej 20.
Wymiennik węglowodanowy (WW) - ilość produktu zawierająca 10 g węglowodanów przyswajalnych (z wyłączeniem błonnika).
Utrzymanie poziomu glukozy we krwi w zakresie zbliżonym do normy jest możliwe przy zastosowaniu określonej ilości wymienników węglowodanowych przypadających na dane posiłki. Przy sporządzaniu posiłków z wykorzystaniem wymienników węglowodanowych należy pamiętać, aby były one równomiernie rozłożone w ciągu dnia (określona ilość WW/posiłek z zachowaniem odstępu czasowego między posiłkami).
Przykładowy rozkład wymienników węglowodanów w ciągu dnia:
I śniadanie - 3 WW
II śniadanie - 3 WW
Obiad - 5 WW
Podwieczorek - 3 WW
Kolacja - 4 WW
Posiłek dodatkowy - 3 WW
Roma Wojtewicz
Sylwia Wrzalska
www.dietlife.pl
Masz swoją opinię na ten temat? Tu jest miejsce, gdzie możesz ją wyrazić! Pisz, komentuj i dyskutuj. Pamiętaj o tym, że nie będą tolerowane niecenzuralne wypowiedzi i wulgaryzmy.
